Op 15 februari vond de Themabijeenkomst Portiegrootte plaats, een initiatief van Schuttelaar en Partners en VBZ.
Aanleiding was het afstudeeronderzoek dat een WUR-student Voeding en Gezondheid voor Schuttelaar en Partners heeft gedaan naar de huidige situatie in Nederland met betrekking tot portiegroottes, o.a. voor snoep en hartige snacks.
Reden is dat er extra stappen gezet moeten worden om de ambities van het Nationaal Preventieakkoord te realiseren. Het verkleinen van portiegroottes is een mogelijke kans om het aantal mensen met overgewicht terug te dringen.
Vanuit verschillende perspectieven werd er gereflecteerd op de rol en de mogelijkheden van het inzetten op portiegrootte.
Danielle Wolvers, Voedingscentrum
Bepaalde producten, hoe klein ook, zullen nooit in de Schijf van Vijf komen. Deze kunnen echter wel, afhankelijk van de samenstelling, gegeten worden als dag- of weekkeuze binnen een gebalanceerd voedingspatroon. Er zijn veel factoren die van invloed zijn op de hoeveelheid die iemand binnenkrijgt. Dit hangt onder andere af van de verpakkingseenheid, de grootte van het product en de prijs van het product. Meer onderzoek en data zijn nodig om te zien waar we in Nederland precies staan als het gaat om portiegrootte reductie en de effecten ervan.
Annika Nieuwenhuis, Schuttelaar & Partners
Annika Nieuwenhuis vertelde over haar onderzoek naar de mate waarin A-merk fabrikanten in snacks en zuivelproducten extra kcal uit de markt kunnen halen door portionering. Het onderzoek identificeerde verschillende kansen (out of home, portieverpakkingen, kleine veranderingen zijn al effectief, betrekken van alle sectoren) en belemmeringen (grote investeringen, onevenredige prijsstijgingen, acceptatie door consument, productie voor meerdere markten). Portieverkleining als instrument om de energie-inname te verminderen lijkt vooral geschikt voor producten met één portie (waarbij de verpakkingseenheid gelijk is aan de consumptie-eenheid), op voorwaarde dat iedereen in de sector meedoet en het doel van de portieverkleining duidelijk is. Daartoe is het nodig de portiegrootte stapsgewijs te verminderen, de prijs tussen portie- en voordeelverpakkingen op hetzelfde niveau te houden en rekening te houden met het consumentengedrag.
Anke Janssen, Wageningen University & Research, Food & Biobased Research
Anke Janssen vertelde over een onderzoek naar de thuisconsumptie van zoetwaren en het effect van een portiegrootte-sticker. Hieruit bleek dat een portie-adviessticker geen invloed lijkt te hebben op hoeveel iemand van iets eet. Ook blijkt dat de hoeveelheid die gegeten wordt verschilt per product. Vervolgonderzoek is nodig om te bepalen welke interventies precies werken. Ook is er behoefte aan creatieve oplossingen om portiecontrole te vergemakkelijken. Door onbewuste reacties van consumenten (hartslag, huidweerstand, zweetreflex) te meten door middel van observatie zouden we erachter kunnen komen wat een geschikte portiegrootte is voor een consument is. Zo kan er gekeken worden naar hoe iemand precies kijkt en welke emoties de persoon ervaart.
Nicole Gras, Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport
De overheid kan criteria stellen voor portiegroottes, maar de expertise om ze uit te voeren ligt bij de bedrijven zelf. De brancheorganisatie kan een belangrijke rol spelen, door kennis te delen en/of gezamenlijke afspraken te maken. Ook heeft de overheid het voortouw genomen door herformuleringsdoelen te stellen voor 2030 en zal zij de voortgang van de aanpak monitoren. Daarnaast zal de overheid goed in gesprek blijven met het veld en kijken waar ondersteuning nodig is. Eind februari wordt een uitgebreid rapport naar het parlement gestuurd met goede, betrouwbare criteria om stap voor stap te werken aan herformulering.
Eveline Martens, Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM)
Het RIVM heeft de afgelopen jaren verschillende pilots gedaan met verschillende gegevensbronnen. Een belangrijk resultaat is de vraag wat portiegrootte nu precies is. Hoeveel eet iemand op een bepaald moment en in hoeverre dat afhankelijk is van de verpakkingsgrootte en/ of de portiegrootte. Bij bestudering van de bestaande gegevens blijkt dat er nog steeds enige verwarring bestaat. Het is voor fabrikanten en onderzoekers nog niet duidelijk wat de definities zijn. Dit is een belangrijk aspect om op te lossen, zodat de nodige gegevens compleet zijn. Uiteindelijk wil de overheid kunnen sturen op de hoeveelheid die iemand in één keer eet. Daarnaast moet ook rekening worden gehouden met de belangen van de fabrikanten en de regelgeving waarmee zij te maken hebben.